38. Phân Tích Đạo II

TAM TẠNG PĀLI - VIỆT tập 38

PHÂN TÍCH ĐẠO

Tập Hai

Người Dịch: Tỳ khưu Indacanda

Paṭisambhidāmagga là tựa đề của tập Kinh thứ mười hai thuộc Tiểu Bộ. Chúng tôi đề nghị từ dịch tương đương của tiếng Việt là Phân Tích Đạo. Chú Giải Saddhammappakāsinī cho chúng ta biết được tác giả của Paṭisambhidāmagga là ngài Sāriputta (PṭsA. 1, 01). và tập Chú Giải Saddhammappakāsinī này đã được thực hiện bởi vị trưởng lão Mahābhidhāna (còn gọi là Mahānāma) tại một liêu phòng thuộc tu viện Mahāvihāra (Tích Lan) vào khoảng đầu thể kỷ thứ 6 sau Tây Lịch (PṭsA. 2, 703-704).

Tập Kinh Paṭisambhidāmagga - Phân Tích Đạo gồm có ba Phẩm (vagga): Phẩm Chính Yếu (Mahāvagga), Phẩm Kết Hợp Chung (Yuganaddhavagga), và Phẩm Tuệ (Paññāvagga). Mỗi phẩm gồm có mười bài giảng (kathā) của mười đề tài khác nhau, tổng cộng là ba mươi đề tài. Trong quá trình in ấn, tập Kinh Paṭisambhidāmagga - Phân Tích Đạo được phân làm hai: Tập Một trình bày Phẩm Chính Yếu (Mahāvagga) và Tập Hai gồm có Phẩm Kết Hợp Chung (Yuganaddhavagga) và Phẩm Tuệ (Paññāvagga).

Phẩm Kết Hợp Chung (Yuganaddhavagga) gồm có mười đề tài theo thứ tự là các phần giảng về:

- Thiền Chỉ Tịnh và Minh Sát (Yuganaddhakathā),

- Chân Lý (Saccakathā),

- Các Chi Phần đưa đến Giác Ngộ (Bojjhaṅgakathā),

- Tâm Từ (Mettākathā),

- Sự Ly Tham Ái (Virāgakathā)

- Sự Phân Tích (Paṭisambhidākathā),

- Việc chuyển vận Bánh xe Chánh Pháp (Dhammacakkakathā),

- Tối Thượng ở Thế Gian (Lokuttarakathā),

- Lực (Balakathā),

- và Không Tánh (Suññatākathā).

Phẩm Tuệ (Paññāvagga) gồm có mười đề tài giảng về:

- Tuệ (Paññākathā),

- Thần Thông (Iddhikathā),

- Sự Lãnh Hội (Abhisamayakathā),

- Sự Viễn Ly (Vivekakathā),

- Hành Vi (Cariyākathā),

- Phép Kỳ Diệu (Pāṭihāriyakathā),

- Các Pháp Đứng Đầu được Tịnh Lặng (Samasīsikathā ),

- Sự Thiết Lập Niệm (Satipaṭṭhānakathā),

- Minh Sát (Vipassanākathā),

- và Các Tiêu Đề (Mātikākathā).

Ở Paṭisambhidāmagga - Phân Tích Đạo Tập Hai này xét ra có phần phong phú hơn Tập Một vì trình bày đến hai mươi đề tài. Nhìn lướt qua những đề tài kể trên xét ra không có gì mới lạ đối với các hàng học giả học Phật, nhưng chính ở trong những Giáo lý xem chừng đã quen thuộc ấy có xen lẫn những điều mới lạ về phương diện học thuyết lẫn thực hành; chúng tôi sẽ không đi vào cụ thể và để cho độc giả tự khám phá ra những điều hay ý lạ đang ẩn tàng trong văn tự của Tập Kinh này. Có thể có những đoạn văn tiếng Việt sẽ không làm hài lòng quý độc giả, xin quý vị tham khảo thêm ở văn bản Pāḷi. Tuy nhiên, chúng tôi có sự nhận xét rằng những đoạn văn nào chúng tôi dịch có sự lủng củng lại chính là những đoạn văn có chứa đựng những giáo lý vượt tầm hiểu biết của chúng tôi, vì thế đối với những đoạn văn ấy nếu không nắm được văn bản Pāḷi xin quý vị đừng diễn giải theo tư kiến vì sẽ bị lệch xa vấn đề. Nói tóm lại, dẫu không được thỏa mãn với một số đoạn văn dịch của chính mình nhưng bản thân của chúng tôi cũng có được sự hoan hỷ về công sức và thời gian đã bỏ ra cũng như sự nỗ lực hết mình cho công việc ấn tống tập Kinh này được tốt đẹp.

Một lần nữa, chúng tôi thành tâm tùy hỷ và tán dương công đức của các thí chủ đã nhiệt tâm đóng góp tài chánh cho việc ấn tống tập Kinh Paṭisambhidāmagga - Phân Tích Đạo này được thành tựu, mong sao phước báu Pháp thí này luôn dẫn dắt quý‎ vị vào con đường tu tập đúng theo Chánh Pháp, thành tựu Chánh Trí, chứng ngộ Niết Bàn, không còn luân hồi sanh tử nữa.

Cuối cùng, ngưỡng mong phước báu phát sanh trong công việc soạn thảo và ấn tống tập Kinh này được thành tựu đến thầy tổ, song thân, và tất cả chúng sanh trong tam giới. Nguyện cho hết thảy đều được an vui, sức khỏe, có trí tuệ, và tinh tấn tu tập ngõ hầu thành đạt cứu cánh giải thoát, chấm dứt khổ đau.

Kính bút,

ngày 05 tháng 01 năm 2007

Tỳ Khưu Indacanda (Trương đình Dũng)

B. YUGANADDHAVAGGO - PHẨM KẾT HỢP CHUNG

I. Yuganaddhakathā - Giảng về sự Kết Hợp Chung

II. Saccakathā - Giảng về Chân Lý

III. Bojjhaṅgakathā - Giảng về Giác Chi

IV. Mettākathā - Giảng về Từ Ái

V. Virāgakathā - Giảng về Ly Tham Ái

VI. Paṭisambhidākathā - Giảng về sự Phân Tích

VII. Dhammacakkakathā - Giảng về Pháp Luân

VIII. Lokuttarakathā - Giảng về Tối Thượng ở Thế Gian